Bio wijn

De Oostenrijkse filosoof Rudolf Steiner (1861-1925) geeft in 1924 een serie van 8 conferenties aan producenten in Silesië (het huidige Polen), die ongerust zijn over de verslechtering van de kwaliteit van hun zaaigoed en voeding, voortkomende uit het gebruik van chemisch kunstmest. Deze conferenties vormen de stichtingstekst van de biodynamische landbouw.

De biodynamische landbouw bestaat sindsdien en is een altijd maar groeiende praktijk geworden. Sinds enkele jaren kent ook de biodynamische wijnbouw een nieuw elan. De voornaamste kenmerken van Demeter (gecreëerd in 1928) zijn de volgende:

• Het lastenboek van de biodynamie houdt zich strikt aan de regels zoals opgelegd door verordening 2092/91/EEG mbt de biologische landbouw. De biodynamische principes worden er extra bijgevoegd.
• Alle synthese-producten (kunstmest, pesticiden, onkruidverdelgende middelen, fungiciden, oplosbare fosfaten en potasiumzouten, enz.) zijn verboden, evenals GGo (genetische gewijzigde organismen).
•  Het gebruik van verschillende plantensoorten, landbouwgewassen en dieren, noodzakelijk om een autonoom systeem te doen functioneren wordt aangemoedigd. Als wijnbouwer is het echter niet altijd gemakkelijk om de ambachten van wijnbouwer, landbouwer en veeteler te combineren, ...
• De mest van de dieren alsmede het organisch afval van de boerderij worden gerecycleerd en vormen de basis van de compost die gebruikt wordt.
• Diverse maatregelen worden genomen om het evenwicht en de gezondheid van de bodem te waarborgen, de kwaliteit van de wortelvorming en de ontwikkeling van de bacteriologische activiteit.
• Biodynamische preparaties: koemestpreparaat (500) en kiezelpreparaat (501), ingegraven in koehoorn gedurende bepaalde tijd.
•  Verluchting van de bodem en goede granulometrie.
• Gebruik van compost en preparaten:;
  • Waken over de kwaliteit van de gebruikte ingrediënten voor het maken van compost.
  • Verbetering van de compost met biodynamische preparaten, zoals duizendblad (502), kamille (503), brandnetel (504), eikenschors (505), paardenbloem (506) en valeriaan (507).
• De positie en het ritme van de planeten en de maan worden in het oog gehouden voor het zaaien, oogsten, behandelen en snoeien.
• Er bestaan verschillende biodynamische kalenders. Deze van Maria Thun is de bekendste.

Het spectaculaire en esoterische gedeelte van de biodynamie wordt vaak gestigmatiseerd. Niettemin doet de biodynamie enkel beroep op zeer natuurlijke middelen. ZE bevordert de observatie van de natuur en realiseert zich dagelijks, zowel in het effect van zijn principes als in de handeling en de intentie van diegene die deze uitvoert. Er is zonder twijfel minder mysterie in de handelingen van de biodynamie dan in de gezamenlijke praktijken van het gebruik van systematische fytosanitaire middelen in de wijngaard.

© La Buena Vida

Biologische wijnbouw
Er bestaat een alternatief voor de conventionele wijnbouw: de biologische wijnbouw. Het voornaamste verschil bestaat erin dat in de biologische wijnbouw er geen gebruik wordt gemaakt van chemische behandelingen in de strijd tegen ziektes en predatoren. De biologische wijnbouw gebruikt fytosanitaire middelen van biologische oorsprong en met respect voor het milieu en zijn directe omgeving, zoals insecten, predatoren die zorgen voor een natuurlijk evenwicht in de populatie van andere vernietigende insecten.

De biologische wijnbouw zoekt voor zover als mogelijk een evenwicht, en neigt meer naar een systeem van autoregulatie, eerder dan een systematische strijd tegen ziekten te voeren. In die zin is compost bijvoorbeeld een mooi voorbeeld van biologische cultuur. Compost is een natuurlijk en rijk mest, ontstaan door de gisting van organisch afval dat op die manier wordt gerecycleerd, en dat op een perfecte en voordelige manier kunstmest vervangt. Compost is goed voor de bodem, voor de planten en dus ook voor de dieren en de mens.

Om goede wijn te maken, heeft de wijnmaker vooreerst een basisgrondstof nodig van kwaliteit: een goede druif is een gezonde druif, met hoge intrinsieke kwaliteiten die een sap geeft dat geen correcties nodig heeft tijdens de vinificatie. Biologische wijnbouw brengt deze kwaliteitsdruiven voort: de vruchten van resistente wijngaarden, in goede gezondheid en op natuurlijke manier verbouwd op een levende bodem.

Biologische vinificatie vandaag
Zoals hierboven reeds aangehaald, bestaat er nog geen Europese wetgeving die toelaat om biologische wijnen te certifiëren. De oude verordening 2092/91/EEG mbt biologische landbouw, sluit wijn uit. Gevolg isd at tot op vandaag er geen 'biologische wijn' bestaat, doch enkel 'wijn, afkomstig van biologisch geteelde druiven'.

De producent die van overheidswege gecertifiëerd en gecontroleerd wordt, krijgt een certificaat die hem toelaat te vermelden dat 'de wijn afkomstig is van druiven van biologische oorsprong'. De naam van de controlerende instantie moet op het etiket voorkomen.

Naast de Europese, landelijk en regionale controleorganismen, zijn er ook private organisaties die volgens een eigen lastenboek certifiëren (doch wel steeds met alle respect voor de bestaande Europese regelgeving terzake). De voornaamste zijn 'Nature et Progrès ' en 'Demeter'. Deze laatste doet dienst als internationale associatie voor de biodynamische wijnbouw en legt vaak strengere normen op dan deze voorzien in de Europese wetgeving. De Demeter-wijnen moeten afkomstig zijn van biodynamisch geteelde druiven. De maximale doses SO2 zijn lager dan deze toegelaten voor de conventionele wijnbouw en zelfs nog lager dan deze toegelaten door Nature & Progrès. Chaptalisatie is volledig verboden voor niet-mousserende wijnen.

In het schema hieronder zien we duidelijk dat biologische druiven bestaan, maar dat men nog steeds geen 'biologische wijn' kan maken ...

Biologische vinificatie vanaf 2010
In januari 2009 werd de Europese wetgeving terzake gewijzigd en vervangen door 2 nieuwe verordeningen (834/2007/EEG en 889/2008/EEG). Hierin zullen we dus ook de regels vinden die spreken over de productie van biologische wijn, deze keer zowel handelend over de wijn bouw als over de vinificatie. Dit zal ons toelaten om eindelijk echte biologische wijnen te certifiëren volgens een Europees lastenboek.

© La Buena Vida;